Het optimaliseren van mijn energieverbruik en zonnepanelen productie is één van dé redenen waarom ik van Apple Home overgeschakeld ben naar Home Assistant. 

Alle automatisaties hieromtrent zijn opgezet in NodeRed, mijn go-to platform voor automation in Home Assistant. Op dit moment zijn er drie belangrijke “verbruikers” van energie in mijn woning:

  • Thuisbatterij van 10 kWh
  • Elektrische boiler voor de douche in de master bedroom
  • Warmtepomp in de master bedroom die gebruikt kan worden om zowel te warmen als te koelen.

De bovenstaande volgorde is ook belangrijk. Ik wil namelijk eerst mijn thuisbatterij volledig chargen, en daarna pas mijn elektrische boiler aanzetten en als laatste pas mijn warmtepomp opzetten. Maar aangezien ik niet plots zonder warm water wil zitten in de douche zal de boiler altijd automatisch aanschieten, ook al is er geen zonneproductie. Dat gebeurd via onderstaande flow.

Elektrische boiler via Home Assistant

Eigenlijk is de 1e check voor energie: “zitten we op het nachttarief?”. Indien dat het geval is, wordt de elektrische boiler voor de douche aangezet. De boiler op zich is redelijk “dom”. Van zodra deze stroom krijgt zal hij het water gaan opwarmen en op temperatuur houden. Op zich is dit een voordeel voor ons. Ik heb die namelijk hierdoor zeer eenvoudig “smart” kunnen maken dankzij een smart plug van IKEA Tradfri. Deze werkt via het Zigbee protocol en kan tot 16 ampère trekken. Meer dan genoeg om deze boiler te warmen en op temperatuur te houden.

Op bovenstaande screenshot kan je zien dat de automation start elke avond van een werkdag om 22u30 en eindigt om 05u30. Op die manier kan de boiler een hele avond warmen op mijn nachttarief (of op mijn thuisbatterij). In Oost-Vlaanderen geldt het nachttarief voor het hele weekend, dus op zaterdag en zondag staat de boiler continu aan (eens deze op temperatuur is verbruikt dit ook niets meer).

Thuisbatterij in Home Assistant

Hierboven vermelde ik al dat mijn #1 “verbruiker” van zonnepaneel energie mijn thuisbatterij is. Dit wordt echter niet vanuit Home Assistant geregeld. Dit zit zo “ingebakken” in de settings van mijn omvormer dat energie als 1e naar het actieve verbruik in huis stuurt en als 2e naar de thuisbatterij. 

De thuisbatterij zal dus standaard beginnen opladen indien er overproductie is. Ik kan via de cloud connectie (niet mijn favoriet) de gegevens van de inverter inlezen en in een sensor steken. Op die manier weet ik dus de batterij SoC (State Of Charge) in Home Assistant en kan ik gaan “dirigeren”. 

Elektrische boiler op zonnepanelen

Zowel mijn elektrische boiler als mijn warmtepomp wordt aangestuurd via één flow in NodeRed:

Dit werkt als volgt: als de productie van de panelen meer dan 1 kWh is en de batterij is voor meer dan 97% gecharged (zoals je kan zien wissel ik deze EN criteria om zodat ze in beide volgordes voldaan kunnen worden), dan mag deze flow getriggered worden.

Als 1e wordt gecheckt of de boiler al aanstaat (adhv bovenvermelde Zigbee smart switch). Is dit niet het geval, dan wordt de boiler aangezet. We wachten dan 30 minuten om opnieuw te checken of er nog meer dan 1 kWh geproduceerd wordt door de zonnepanelen. Indien dat het geval is, wordt er terug 30 minuten gewacht (en dit looped). Tot het moment dat de zonnepanelen niet meer dan 1 kWh genereren. Dan wordt de boiler – indien we nog niet op nachttarief zitten – uitgezet.

Warmtepomp op zonnepanelen

Note: er wordt online veel geschreven over hoe je de warmtepomp best eigenlijk 24/7 aan laat staan. Ik ben zelf geen specialist, maar ik ben hier geen fan van. Ik vind dat de warmtepomp evenveel verbruikt indien die een hele dag aanstaat versus enkel op de momenten dat je het nodig hebt. En ik denk op die manier toch ook wel enkele uren gebruik minder te hebben en dus de levensduur van de warmtepomp te verlengen. Maar terug: ik ben hier geen specialist in.

In de flow van de elektrische boiler kan je zien dat – indien de boiler aanstaat (is the boiler off = no) – de flow met de warmtepomp getriggered wordt. Het bedienen van de warmtepomp doe ik via de Tado Controller. Hier ga ik meer in detail over het bedienen van de warmtepomp en hier bespreek ik hoe ik de Tado’s lokaal bedienbaar gemaakt heb.

Wat we hier doen is checken wat de huidige temperatuur is en op basis hiervan doen we ofwel niets, ofwel warmen we de kamer, ofwel koelen we de kamer. Op die manier hoeft deze flow dus niet meer aangepast te worden voor zomer of winter. We doen terug een delay van 30 minuten om dan te checken of de productie nog altijd meer dan 1kWh is. En indien dat het geval is blijft de warmtepomp aan. Indien dat niet het geval is gaat de warmtepomp uit.

Indien er dan nog overproductie is wordt de rest verkocht aan het net.

What’s next?

Er zijn hier zeker nog enkele uitbreidingen die ik op termijn wil doorvoeren. Om te beginnen heb ik een hybride wagen in de aantocht, met een batterij van 18 kWh. Eens die er is zal het opladen hiervan opgenomen worden in deze logica.

Ik ben ook nog aan het kijken hoe ik de thuisbatterij nog iets “slimmer” kan maken. Ik zou deze bijvoorbeeld graag chargen van het net op nachttarief (dit is mogelijk in de settings v/d inverter). Maar ik zou dit via Home Assistant willen aansturen. Dit omdat je in Home Assistant kan gaan kijken wat de verwachte productie is voor morgen, en dan in functie daarvan de batterij voor een bepaald percentage opladen. Via de huidige inverter settings is dat niet mogelijk (de batterij charged ofwel elke avond vol ofwel niet). Dus dat zou nog een mooie improvement zijn. Er zou hier een mogelijkheid voor moeten zijn via de API van mijn inverter maar daar moet ik nog eens goed induiken. 🙂